De wielerbacil had me al vroeg te pakken. Lezen leerde ik door het spellen van de uitslagen van de Tour de France in de Volkskrant en in Het Laatste Nieuws (extraspeciale Tour-edities werden op zondag verkocht aan de uitgang van de kerk). Als klein manneke zag ik de Ronde van Nederland en de Omloop der Kempen voorbij trekken. Het geluid van het voorbijzoevende peloton en het getetter vanuit de begeleidende radiowagen maakten diepe indruk op mijn tere kinderzieltje. En ‘s zomers werden er op de atletiekbaan in het sportpark waar onze straat aan grensde ook nog eens spectaculaire baanwedstrijden gehouden. Te veel om niet voor te vallen.
In 1958 kwam Charly Gaul, adkomstig uit het op wielergebied tamelijk nietige Luxemburg, in mijn leven. Charly Gaul, een keigoeie naam natuurlijk! Bij ons heette niemand Charly, maar bijvoorbeeld gewoon Piet. Zoals Piet (Pietje) Damen, wereldberoemd wielrenner in Oost-Brabant, zeker nadat hij in 1957 de zware Vredeskoers (de ‘Tour de France’ voor de staatsamateurs van achter het IJzeren Gordijn) aan zijn palmares had toegevoegd. Piet werd prof en nam in 1958 voor het eerst deel aan de Tour de France, in één ploeg met -naast nog 7 landgenoten- ook 4 Luxemburgse coureurs; waaronder Charly. We zaten aan de radio gekluisterd om uit de krakende verslagen van Jan Cottaar zo veel mogelijk op te vangen over de verrichtingen in het verre Frankrijk van Piet en de andere Nederlanders. En die deden het goed! De Nelux-ploeg en wielerminnend Nederland vierde de étappewinst van Gerrit Voorting in Duinkerken, en de gele trui van Wim van Est (twee dagen) en ook van Voorting (drie dagen).
Ook Pietje blonk deze Tour behoorlijk uit; hij behaalde een tweede plek in de zware eerste Pyreneeënrit over de Aspin en de Tourmalet, met niet meer dan een banddikte geklopt door de een of andere obscure Fransoos. Hij werd uiteindelijk elfde in de eindstand. Een regelrechte revelatie! Oost-Brabant stond op zijn kop! Voor Pietje.
Toch werd diens ploeggenoot Charly in de loop van die Tour mijn wielerheld. Hij had al de eerste vlakke tijdrit gewonnen toen op zondag 13 juli, mijn verjaardag, de 18e rit werd verreden, de klimtijdrit Bédouin-Mont Ventoux. Alleen Bahamontes kon enigszins in de buurt blijven, maar met een tijd van 1 uur 2 minuten en 9 seconden reed Charly de overige concurrentie, waaronder ‘Monsieur Chrono’ Jacques Anquetil volledig aan gort.
Plotseling was er uitzicht op een ‘Nederlandse’ tourzege. De natie geraakte in een licht opgewonden staat. In de daarop volgende bergrit naar Gap eindigde Charly Gaul echter op ruim twaalf minuten; iemand schijnt toen aan zijn fiets te hebben geknoeid. Niemand gaf nog een cent voor zijn kansen op de eindzege. Maar dan komt de 21e etappe Briancon-Aix les Bains. Al op de Luitel, nog heel ver van de meet, vertrok Charly uit het peloton. Men dacht dat het voor de bergpunten was. Maar hij ging eindexamen doen voor het behalen van de titel ‘Engel van het Hooggebergte’, vanaf dan voor altijd zijn bijnaam. In een ongelooflijk hondenweer reed hij solo door naar de winst, de anderen op méér dan een kwartier rijdend. Een legendarisch nummer! Het was vooral in deze etappe dat hij verder ging dan zijn concurrenten. Nòg had hij met deze heldenverrichting de kloof met de gele trui niet gedicht. Dat lukte pas in de voorlaatste etappe, opnieuw een tijdrit.
In 1965 zette Gaul een punt achter zijn carrière, waarin hij ook de Giro twee keer wist te winnen en menigmaal het bergklassement in de grote rondes naar zich toe trok. Eenzaat die hij feitelijk als wielrenner al was, leidde hij lang het leven van een kluizenaar. Pas in de loop van de jaren ’90 verscheen hij weer in het openbaar. Hij kreeg ook weer belangstelling voor de koers; in Marco Pantani zag hij zichzelf weer fietsen. Hij was trots de naamgever te zijn van een cyclosportieve in eigen land, La Charly Gaul. Op 16 september aanstaande wordt daarvan alweer de 18e versie gereden; ongetwijfeld met een grote delegatie van Gaul!
Op 6 december 2005, een paar dagen voor zijn 73e verjaardag, is Charly overleden. Dat jaar nog schudde ik hem de hand na afloop van de Cyclosportive La Charly Gaul. Dat vond hij mooi, al die mensen die hem ondanks alles niet waren vergeten. Charly Gaul, mijn all-time wielerheld.
16 mei 2007
Joep van de Laar, De Valk van Voordorp